काठमाडौं । महाभारतमा धृतराष्ट्रले धेरै पापहरू गरेका थिए जसको परिणाम उनले भोग्नुपरेको थियो। उनी अन्धो भएर जन्किएका थिए । वास्तवमा धृतराष्ट्र ऋषिवेद व्यासका पुत्र थिए । शान्तनु र सत्यवतीका छोरा विचित्रवीर्यका अम्बिका र अम्बालिका नामक दुई पत्नी थिए। दुवैले कुनै छोरा जन्माउन नसक्ने भएकाले सत्यवतीका छोरा वेदव्यासको सहयोगमा छोराहरू जन्माए। अम्बिकाबाट धृतराष्ट्र, अम्बालिकाबाट पाण्डु र दासीबाट विदुरको जन्म भएको थियो।
जब अम्बिका ऋषि वेदव्यासको अगाडि गइन्, उनले उनको महिमा र रूप देखेर आँखा बन्द गरिन्, जसका कारण उनको छोरा अन्धो भए। अम्बालिकालाई ज्वरो आएपछि उनको छोरा पाण्डु रोगबाट पीडित भए । यसैबीच, अम्बिकालाई दोस्रो पटक पठाइने क्रममा उनले आफ्नी कामदारलाई पठाइन् । दासीबाट विदुरको जन्म भएको थियो । तीनै ऋषि वेदव्यासका सन्तान थिए। यी तीन छोरामध्ये एक जना धृतराष्ट्रको कुनै छोरा नभएपछि वेदव्यासको कृपाले ९९ छोरा र १ छोरीको जन्म भयो ।
धृतराष्ट्र जन्मदेखि नै दृष्टिविहीन थिए । उनको विवाह गान्धर प्रदेशकी राजकुमारी गान्धारीसँग भएको थियो । भनिन्छ भीष्मले गान्धारीको जबरजस्ती धृतराष्ट्रसँग विवाह गराएर उनको सम्पूर्ण परिवारलाई बन्धक बनाए । गान्धारीका लागि यो सबैभन्दा दुःखको कुरा थियो । गान्धारीको आँखामा पट्टी बाँध्नुको एउटा कारण यो पनि थियो ।
धृतराष्ट्र र गान्धारीका दुर्योधन सहित १०० छोरा र एक छोरी थिए । युयुत्सु पनि उनका छोरा थिए, जो एक दासीबाट जन्मेका थिए। सञ्जय र विदुर धृतराष्ट्रका मन्त्री थिए। दुवैले धृतराष्ट्र, गान्धारी र कुन्तीसँगै सन्यास लिएका थिए । पछि, धृतराष्ट्रको मृत्यु पछि, उनीहरू हिमालयमा गए, जहाँबाट उनीहरू कहिल्यै फर्किएनन्। धृतराष्ट्रका ज्वाइँ जयद्रथ थिए जसलाई अर्जुनले मारेका थिए।
अन्धो भएका कारण धृतराष्ट्र राज्यका लागि अयोग्य भए र पाण्डु वयस्क हुने बित्तिकै पाण्डुले राज्य पाए । तर श्रापका कारण पाण्डु आफ्नी पत्नी कुन्ती र माद्रीसँग राज्य छोडेर वनमा गए जहाँ उनको मृत्यु भयो । त्यस समयमा भीष्मले धृतराष्ट्रलाई राजा नियुक्त गरे र शासन गरे। पछि कुन्ती र उनका समर्थकहरूको आदेशमा धृतराष्ट्र र गान्धारीले पाण्डवहरूलाई पाण्डुका छोराको रूपमा स्वीकार गरी दरबारमा प्रवेश गर्न दिनुपरेको थियो। यहीँबाट महाभारत सुरु हुन्छ।
महाभारत युद्धको १५ वर्षपछि धृतराष्ट्र, गान्धारी, सञ्जय र कुन्ती वनमा जान्छन् । तीन वर्षपछि एक दिन धृतराष्ट्र गङ्गामा नुहाउन जान्छन् र जाने बित्तिकै जङ्गलमा आगो लाग्छ। सबै धृतराष्ट्र भएको ठाउँमा आउँछन्। सञ्जयले सबैलाई जङ्गलमा हिँड्न भन्छन्, तर कमजोरीका कारण धृतराष्ट्र त्यता जान सक्दैनन्, गान्धारी र कुन्ती पनि जाँदैनन् ।
सञ्जयले उनीहरूलाई जङ्गलमा एक्लै छोड्दा तीनै जना जलेर मर्छन्। सञ्जय उनीहरूलाई छोडेर हिमालयमा जान्छन्, जहाँ उनी सन्न्यासी रूपमा बस्छन्। पछि नारद मुनिले युधिष्ठिरलाई यो दुःखद खबर सुनाउँछन्। युधिष्ठिर त्यहाँ गएर आफ्नो मनको शान्तिको लागि धार्मिक कार्य गर्छन्।
