बेइजिङ। चीनमा लामो समयदेखि चलिआएको परम्पराअनुसार मानिसहरूले मर्नुअघि गाड्ने प्लट आरक्षित गर्नुपर्छ र त्यसो गर्न असफल भएमा उनीहरूको परिवारमा आर्थिक बोझ पर्छ। यो अभ्यास, चिनियाँ संस्कृतिमा गहिरो रूपमा गाँसिएको छ। कब्रिस्तानको घर जग्गा लागत बढ्दै जाँदा यसले महत्त्वपूर्ण आर्थिक प्रभाव पार्छ।

परम्परागत रूपमा, चीनमा गाड्नको लागि जग्गा खरिद गर्नु सधैं महँगो पर्दै आएको छ। तर, विगत तीन दशकयता मूल्य तीव्र गतिमा बढेको छ। यो वृद्धि जनसंख्या वृद्धि, बढेको ज्याला, र कब्रिस्तान व्यवसायमा घर जग्गा विकासकर्ताहरूको प्रवेश सहित धेरै कारणहरु छन्। कोभिड-१९ महामारी र अन्य संक्रामक रोगहरूले मृत्युदर बढ्दै चिहान जग्गाको माग बढाएर स्थितिलाई बिगारेको हो। सार्वजनिक स्वास्थ्य संकटहरूको प्रतिच्छेदन उजागर गर्दै दफन जग्गाको आवश्यकता बढ्दै जाँनु, मूल्यहरू बढ्दै जानु, सांस्कृतिक अभ्यासहरू  तथा आर्थिक कारकहरू यसका प्रमुख विषयहरु हुन्।

चीनको आर्थिक मन्दी र घट्दो सम्पत्तिको मूल्यको बीचमा सहरका लगानी कम्पनीहरूले चिहानलाई लाभदायक उद्यममा परिणत गरेका छन्। रिपोर्टहरूका अनुसार, जियाङ्सी, हुनान र भित्री मंगोलिया जस्ता प्रान्तहरूमा लगानी कम्पनीहरूले २०२० देखि कब्रिस्तान परियोजनाहरूमा पैसा खन्याइरहेका छन्। यी लगानीहरू स्थिर, कम जोखिम र स्थिर नगद प्रवाह उत्पन्न गर्न सक्षम मानिन्छ।

कब्रिस्तान परियोजनाहरूमा अनुभव भएको सहर लगानी कम्पनीका एक कार्यकारीले स्थानीय कम्पनीहरूले कब्रिस्तान सम्पत्तिहरू स्वामित्व गर्ने बढ्दो प्रवृत्तिलाई नोट गरे। अन्य लगानीहरू जस्तो नभई, कब्रिस्तान परियोजनाहरूलाई सानो लगानी र विशेष बन्डहरू र अन्य कोष च्यानलहरूबाट लाभ चाहिन्छ। चाइना एकेडेमी अफ इकोनोमिक्स एन्ड इन्डस्ट्री रिसर्चको अनुसन्धान प्रतिवेदन अनुसार, घरेलु अन्त्येष्टि सेवा बजारले द्रुत बृद्धि भएको अनुभव गरेको छ। २०१५ मा १६९.५० बिलियन युआन (लगभग २४.४ बिलियन डलर) बाट २०२२ मा ३१०.१० बिलियन युआन (४२.८ बिलियन डलर) औसत वार्षिक  ९.०२% को वृद्धि दर देखिएको छ।

विशेष गरी पहिलो र दोस्रो तहका सहरहरूमा कब्रिस्तानको मूल्यमा भारी वृद्धि भएको रिपोर्ट आएको छ। परम्परागत गाड्ने ठाउँ किन्न नसक्ने केही परिवारहरूले दाहसंस्कारका कलशहरू भण्डारण गर्न साना सहरहरूमा घरहरू खरिद गरेका छन्। जसलाई "खरानी घरहरू" भनिन्छ। यस प्रवृतिले आलोचनालाई जन्म दिएको छ। केही अधिकारीहरूले आर्थिक लाभको लागि जीवित र मृत दुवैको शोषण गरेको आरोप लगाउँदै आएको छ।

बढ्दो चिहानको मूल्यले चीनमा वास्तविक मृत्यु दरको बारेमा पनि प्रश्न खडा भएका छन्। पर्यवेक्षकहरूले शंका गर्छन् कि चिनियाँ अधिकारीहरूले विशेष गरी महामारीको समयमा मृत्युको वास्तविक संख्या लुकाइरहेका छन्। उदाहरणका लागि, जनवरी २०२३ मा, द इपोच टाइम्सले रिपोर्ट गरेको छ कि फालुन डाफाका संस्थापक मास्टर ली होङ्झीले चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी (सीसीपी) ले महामारीलाई लुकाइरहेको दाबी गरे। जसको परिणामस्वरूप ४०० मिलियनको मृत्यु भएको दावी गरेको छ। यो संख्या चलिरहेको मृत्युसंग सम्भावित ५०० मिलियन पुग्न सक्ने आकल पनि गरेको छ।

झेजियाङ प्रान्तीय नागरिक मामिला विभागले २०२३ को पहिलो त्रैमासिकमा दाहसंस्कारमा वार्षिक रूपमा ७२.७% बृद्धि भएको रिपोर्ट गर्दा सार्वजनिक शंका थपिएको थियो। तर तुरुन्तै डाटा मेटाइयो। त्यस्ता कार्यहरूले चीनमा मृत्यु डेटाको पारदर्शिताको बारेमा थप शंका उत्पन्न गरेको छ।

आर्थिक मन्दी, साथै लुकेको मृत्यु दरले बढ्दो कब्रिस्तान बजारमा छाया पारेको छ। दफन जग्गाको माग उच्च रहँदा मृतकबाट लाभ उठाउने नैतिक प्रभावले गम्भीर चिन्ता खडा गरेको छ। यस प्रवृत्तिको दिगोपन अनिश्चित छ।

निष्कर्षमा, चीनमा चिहान जग्गाको मूल्यमा भएको वृद्धिले सांस्कृतिक परम्परा, आर्थिक दबाब र जनस्वास्थ्य संकटको जटिल अन्तरक्रियालाई जोड दिन्छ। देशले यी चुनौतिहरूको सामना गर्दै जाँदा, यस बढ्दो बजारको नैतिक र व्यावहारिक प्रभावहरू गहन बहस र छानबिनको विषय बन्ने छ।