सांघाई। घट्दो जन्मदरलाई सम्बोधन गर्न एउटा महत्त्वपूर्ण कदमको रूपमा सांघाईले आफ्नो आधारभूत स्वास्थ्य बिमामा इन भिट्रो फर्टिलाइजेसन (आईभीएफ) सहित एक दर्जन प्रकारका सहायक प्रजनन प्रविधि (एआरटी) समावेश गरेको छ। यो पहलले महँगो प्रजनन उपचार खोज्ने बाँझो दम्पतीहरूको आर्थिक भार कम गर्ने लक्ष्य राखेको छ।

जुन १, २०२४ मा जिआंगसु, छिङहाइ, चच्याङ र चिआङ्सी जस्ता प्रान्तहरूमा लागू गरिएको पछिल्लो उपायले आफ्नो घट्दो जन्मदरलाई उल्टाउने चीनको प्रतिबद्धतालाई जोड दिन्छ। गत वर्ष, बेइजिङ लगायत अन्य छ वटा प्रान्तीय-स्तरीय क्षेत्रहरूले पहिले नै आफ्नो आधारभूत स्वास्थ्य बिमामा एआरटी समावेश गरिसकेका छन्। जिआंगसुमा ३५ सुविधाहरू अब शुक्राणु निकासी देखि आईवीएफसम्म एआरटी सेवाहरू प्रतिपूर्ति प्रदान गर्नेछ।

सन् २०२३ मा चीनको जनसङ्ख्या लगातार दोस्रो वर्षमा घट्नेछ र कुल जनसङ्ख्या २.०८ मिलियन अर्थात् ०.१५ प्रतिशतले घटेर १.४०९ बिलियन भएको छ। यो गिरावटले २०२२ मा ८ लाख ५० हजारको जनसङ्ख्या गिरावटलाई पार गर्छ। नयाँ जन्महरू २०२३ मा ५.७ प्रतिशत घटेर ९.०२ मिलियनमा पुग्यो। जसले गर्दा २०२२ मा भएको ६.७७ जन्मको तुलनामा प्रति एक हजार मानिसहरूमा ६.३९ जन्म दरको रेकर्ड कम भयो।

नयाँ एआरटी कभरेज अन्तर्गत आधारभूत स्वास्थ्य बिमाले प्रजनन उपचार खर्चको कम्तीमा ५० प्रतिशत कभर गर्नेछ। सांघाईमा, जहाँ अस्पतालहरूले वार्षिक एक लाख एआरटी बिरामीहरू उपचार गर्दै आएको छ। यो कभरेजले प्रत्येक बिरामीलाई लगभग ९ हजार युआन बचत गर्ने अपेक्षा गरिएको छ। सांघाईमा आईवीएफ वा इन्ट्रासाइटोप्लाज्मिक स्पर्म इन्जेक्सन (आईसीएसआई) चक्रको लागत औसत करिब ३०,००० युआन ( ४२२० अमेरिकी डलर) हुन्छ।

एआरटी खर्चमा कटौतीले थप जोडीहरूको लागि प्रजनन उपचारमा पहुँच बढाउने अपेक्षा गरिएको छ। विशेष गरी ठूला सहरहरूमा जहाँ जन्मदर विशेष गरी कम छ। नेशनल हेल्थकेयर सेक्युरिटी एडमिनिस्ट्रेशन (एनएचएसए) ले प्रजनन उपचार मूल्य निर्धारणलाई विनियमित गर्न जुन २०२३ मा दिशानिर्देशहरू जारी गर्‍यो। अस्पतालहरूले सरकारले तोकेको मूल्यभन्दा कम वा कममा एआरटी उपलब्ध गराउने कुरा सुनिश्चित गर्छ।

सरकारको निर्णयपछि प्रजनन स्वास्थ्य र बाल हेरचाहसँग जोडिएको चिनियाँ स्टकमा उछाल आएको छ। जियानक्सिन फर्टिलिटी ग्रुप लिमिटेड (हङकङ) जुलाई २ मा बिहानको व्यापारमा ४ प्रतिशतले बढ्यो। जबकि बच्चाहरूको पोसाक निर्माता एनिल कम्पनी ६.२ प्रतिशतले बढ्यो। विशेष गरी प्रजनन चुनौतीहरूको सामना गरिरहेका जोडीहरूका लागि स्वास्थ्य बिमामा एआरटीको समावेशले प्रजनन उपचारलाई थप पहुँच योग्य बनाउने अपेक्षा गरिएको छ।

चीनको बाँझपन दर १९५० को  २ प्रतिशतबाट आज १८.५ प्रतिशतमा बढेको छ। प्रजनन उमेरका आठ जोडी मध्ये एक लाई एआरटी आवश्यक छ। बेइजिङमा, एआरटीले जुलाई २०२३ देखि आधारभूत स्वास्थ्य बिमाद्वारा कभर गरेको छ। मार्च २०२४ को अन्त्यसम्म ३२ हजार बिरामीहरूलाई लाभान्वित गर्दै कुल २८० मिलियन युआनको लागतमा जसमध्ये १९० मिलियन बिमाले कभर गरेको थियो।

केही बिरामीहरूले आधारभूत स्वास्थ्य बिमामा समावेश नभएसम्म एआरटी प्रक्रियाहरू स्थगित गरेका छन्। थप रूपमा, चीनले आफ्नो राष्ट्रिय प्रतिपूर्ति औषधि सूचीमा विभिन्न प्रजनन औषधिहरू थपेको छ। सरकारले एक सन्तान नीतिलाई खुकुलो बनाउने, आर्थिक प्रोत्साहन दिने, मातृत्व बिदा बढाउने, बाल सहयोग उपलब्ध गराउने लगायतका सन्तानलाई प्रोत्साहन गर्न धेरै पहलहरू पनि सुरु गरेको छ।

यी प्रयासहरूको बाबजुद, सरकारले आर्थिक चिन्ता, बाल पालनपोषणको उच्च लागत र कार्यस्थलमा गर्भावस्थामा हुने भेदभावका बीचमा नागरिकहरूलाई बच्चा जन्माउन उत्प्रेरित गर्न सङ्घर्ष गरिरहेको छ। धेरै चिनियाँ महिलाहरूले आर्थिक अभाव र करियरको प्राथमिकताका कारण विवाहमा ढिलाइ गर्छन् र बच्चा जन्माउन नदिने निर्णय गर्छन्। सांघाई जस्ता सहरहरूमा आईवीएफको औसत लागत ४ हजार ५०० देखि ५ हजार अमेरिकी डलरसम्म हुन्छ। जसले यी खर्चहरूलाई चुकाउन स्वास्थ्य बिमा कभरेजलाई महत्त्वपूर्ण बनाउँछ।

जुलाई २०२२ मा, १७ चिनियाँ अधिकारीहरूले स्वास्थ्य बिमामा उचित श्रम दुखाइ व्यवस्थापन विधिहरू समावेश गर्न दिशानिर्देशहरू जारी गरेको थियो। जुन २०२१ सम्म, चीनमा ५३९  एआरटी अनुमोदित चिकित्सा संस्थाहरू र २७ शुक्राणु बैङ्कहरू थिए। जसले वार्षिक १० लाख भन्दा बढी आईवीएफ चक्र सञ्चालन गर्दै आएका थिए। राष्ट्रिय क्लिनिकल रिसर्च सेन्टर फर ओब्स्टेट्रिक्स एण्ड गाइनोकोलोजीका विज्ञहरूले चीनको जनसङ्ख्यामा आएको गिरावटलाई सम्बोधन गर्न एआरटीको महत्त्वपूर्ण भूमिकालाई प्रकाश पारे।

सन् २०२३ मा चीनको जनसङ्ख्या लगातार दोस्रो वर्ष घट्यो जसमा ९० लाखभन्दा बढी बच्चा जन्मिएका थिए। जुन सन् १९४९ मा जनवादी गणतन्त्र स्थापना भए देखिकै सबैभन्दा कम सङ्ख्या हो। अविवाहित महिला टेरेसा सुको पक्षमा हालैको अदालतको निर्णय जसले आफ्नो अण्डा फ्रिज गर्न निषेध गरेको थियो र एकल र अविवाहित महिलाहरूलाई प्रजनन सेवाहरूमा पहुँच प्रदान गर्ने प्रस्तावहरूले प्रजनन अधिकारको बढ्दो चेतना झल्काउँछ।

चीनले घट्दो जन्मदर र बुढ्यौली जनसङ्ख्याको चुनौती सामना गरिरहेको छ। अर्को दशकमा ५० देखि ६० वर्ष उमेरका ३०० मिलियन भन्दा बढी मानिसहरूले कार्य बल छोड्नेछन्। जुन संयुक्त राज्यको जनसङ्ख्याको बराबर हो। एक सन्तान नीति र आर्थिक मन्दी जस्ता नीतिहरूले बढाएको घट्दो जन्मदरले महत्त्वपूर्ण सामाजिक-आर्थिक चुनौती चीनमा खडा गरेको छ।

वर्तमान जनसङ्ख्या अनुमानहरूले यी चुनौतीहरूको हदलाई कम आङ्कलन गर्न सक्छ। किनकि प्रजनन दरमा रिबाउन्डको बारेमा अनुमानहरू अझै पनि असक्षम छन्। चीनको द्रुत रूपमा बढ्दो सामाजिक बुढ्यौलीले यी जनसाङ्ख्यिक समस्याहरूलाई सम्बोधन गर्न आधारभूत स्वास्थ्य बिमामा एआरटी समावेश गर्न तत्काल ध्यान दिन सरकारले जनतासँग अनुरोध गर्न थालेको छ।