वासिङ्टन डिसी। जबरजस्ती श्रम विरुद्धको लडाइलाई लागू गर्न अमेरिकाले एउटा साहसी कदम चालेको छ। पहिलो पटक जबरजस्ती श्रम ऐन अन्तर्गत चिनियाँ स्टिल निर्माता र एक स्वीटनर निर्मातालाई उनीहरूको उत्पादन अमेरिकामा निर्यात गर्न प्रतिबन्ध लगाएको छ।

यो अभूतपूर्व कदमले नैतिक श्रम अभ्यासहरूमा बढ्दो विश्वव्यापी जोडलाई रेखांकित गर्दछ र मौलिक मानवअधिकारहरूको समर्थन गर्न असफल हुने व्यवसायहरूले गम्भीर परिणामहरूको सामना गर्ने संकेत गर्दछ।

यस हप्ताको सुरुमा, यूएस डिपार्टमेन्ट अफ होमल्याण्ड सेक्युरिटी (डीएचएस) ले दुई चिनियाँ कम्पनीहरूलाई संयुक्त राज्य अमेरिकामा आफ्ना उत्पादनहरू निर्यात गर्न प्रतिबन्धित फर्महरूको सूचीमा थप्यो।

यो कारबाही चीनको सिनजियाङ क्षेत्रमा जबरजस्ती श्रम अभ्याससँग जोडिएका उत्पादनहरूबाट अमेरिकी आपूर्ति शृङ्खलाहरूलाई जोगाउने ठूलो पहलको हिस्सा हो।

"आजको कार्यले अमेरिकी आपूर्ति शृङ्खलाहरूबाट जबरजस्ती श्रम हटाउने र सबैका लागि हाम्रो मानव अधिकारको मूल्यहरूलाई समर्थन गर्ने हाम्रो प्रतिबद्धतालाई पुन: पुष्टि गर्दछ," डीएचएस नीतिका उपसचिव रोबर्ट सिल्भरले अक्टोबर २ मा एक विज्ञप्ति प्रकाशित गर्दै भने। सिल्भर, जसले संस्थाको सूची सिर्जना गर्न जिम्मेवार संघीय कार्यदलको नेतृत्व गर्दछ। उनले भने, "कुनै पनि क्षेत्रको सीमा छैन, हामी उद्योगहरूमा संस्थाहरू पहिचान गर्न जारी राख्नेछौं र जसले शोषण र दुरुपयोग गर्न चाहन्छन् उनीहरूलाई जवाफदेही बनाउँछ।" लक्षित कम्पनीहरूमा विश्वको सबैभन्दा ठूलो स्टिल उत्पादक चाइना बाउउ स्टिल ग्रुप कर्पको सहायक कम्पनी सिन्जियाङ बेइ आइरन एण्ड स्टिल कम्पनी लिमिटेड पनि समावेश छ।

डीएचएसले आरोप लगाएको छ कि कम्पनी सिनजियाङबाट जातीय अल्पसंख्यकहरूको व्यवस्थित स्थानान्तरण र शोषणमा संलग्न भएको छ। जहाँ चिनियाँ सरकारले उइघुर र अन्य मुस्लिम अल्पसंख्यकहरूलाई व्यापक निगरानीमा सामूहिक नजरबन्द शिविरहरूमा थुन्छ।

सूचीमा थपिएको दोस्रो कम्पनी चाङ्झाउ गुआङ्हुई फूड इन्ग्रेडियन्ट्स कम्पनी लिमिटेड, जियाङ्सु प्रान्तमा रहेको कृत्रिम मिठाई उत्पादक हो।

अमेरिकी अधिकारीहरूले निर्धारण गरे कि कम्पनीले एस्पार्टम, एक लोकप्रिय गैर-पोषक मिठाई र अन्य कच्चा पदार्थहरू सिनजियाङबाट प्राप्त गर्यो। जसले यसको आपूर्ति श्रृंखलामा जबरजस्ती श्रमको संलग्नताको बारेमा चिन्ता बढाएको बताएका छन्।

यो कदम डीएचएसले पहिलो पटक एक स्टिल निर्माता र एक मिठाई उत्पादकलाई जबरजस्ती श्रमसँग सम्बन्धित संस्थाहरूको सूचीमा राखेको छ। विशेष गरी चीनको उइघुरहरूको राज्य-प्रायोजित शोषणको सम्बन्धमा।

यसअघि अमेरिकाले खानी, आल्मुनियम उत्पादन, जुत्ता उत्पादन, समुद्री खाना प्रशोधन र इलेक्ट्रोनिक्स जस्ता उद्योगमा रहेका कम्पनीहरूलाई निशाना बनाएको थियो।

यी थपिएसँगै उइघुर बलियो श्रम रोकथाम ऐन २०२१ (यूएफएलपीए) अन्तर्गत डीएचएस सूचीमा रहेका चिनियाँ कम्पनीहरूको कुल संख्या बढेर ७५ पुगेको छ।

यूएफएलपीए चीनको सिनजियाङ क्षेत्रमा जबरजस्ती श्रम अभ्यासहरू बारे चिन्ताहरू सम्बोधन गर्न लागू गरिएको थियो। जहाँ एक मिलियन भन्दा बढी उइघुर मुस्लिमहरूलाई बन्दी बनाइएको छ जसलाई मानव अधिकार समूहहरू र सरकारहरूले नजरबन्द शिविरहरूको विशाल नेटवर्कको रूपमा वर्णन गरेका छन्।

बाइडेन र ट्रम्प प्रशासन दुबैले चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी (सीसीपी) द्वारा गरिएको व्यापक मानवअधिकार उल्लङ्घनलाई उद्धृत गर्दै सिन्जियांगको अवस्थालाई "नरसंहार" को रूपमा वर्णन गरेका छन्।

यी दुर्व्यवहारहरूमा जबरजस्ती श्रम, जबरजस्ती नसबंदी, राजनीतिक प्रलोभन र शोषणका अन्य रूपहरू समावेश छन्।

सिनेट विदेश सम्बन्ध समितिका र्याङ्किङ सदस्य सिनेटर जेम्स रिच (आर-इडाहो)ले डीएचएसको निर्णयको प्रशंसा गरे।

सोशल मिडिया प्लेटफर्म एक्स (पहिले ट्विटर) मा एक पोस्टमा, उनले जोड दिए कि संयुक्त राज्यले चीनलाई "भयानक मानवअधिकार उल्लंघन" को लागी जवाफदेही बनाउनेछ।

त्यसैगरी, उइघुर अमेरिकन एसोसिएसन, वाशिंगटनमा रहेको वकालत समूहले अक्टोबर २ मा एक पोस्टमा दुई चिनियाँ कम्पनीलाई स्वीकृत सूचीमा समावेश गरेकोमा अमेरिकी सरकारप्रति कृतज्ञता व्यक्त गरेको छ।

२०२२ मा, संयुक्त राष्ट्र मानव अधिकार कार्यालयले रिपोर्ट गर्यो कि चीनले उइघुरहरूलाई "मानवता विरुद्धको अपराध" मान्न सक्छ। थप अन्तर्राष्ट्रिय अनुसन्धान आवश्यक छ।

संयुक्त राष्ट्र संघले विश्वव्यापी निन्दाको बाबजुद पनि चिनियाँ सरकारले सिनजियाङमा उइगरहरूमाथि भइरहेको दमनलाई सक्षम बनाउने नीतिहरू लागू गर्न जारी राखेको पनि जनाएको छ।

एथनोग्राफर राहिल दाउत र अर्थशास्त्री इल्हाम तोहती लगायत प्रख्यात उइघुर व्यक्तित्वहरूलाई चीनमा उइघुर संस्कृतिको संरक्षण र मुस्लिम अल्पसंख्यक समूहको अधिकारको पक्षमा वकालत गरेकोमा आजीवन जेल सजाय सुनाइएको छ।

सिनजियाङमा चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीको नीतिका पीडितहरूले हिरासतमा हुँदा जबरजस्ती श्रम, राजनैतिक शिक्षा, जबरजस्ती गर्भपतन, नसबंदी र अन्य दुर्व्यवहारको डरलाग्दो अनुभवहरू सम्झेका छन्।

बेइजिङले लगातार यी आरोपहरूलाई अस्वीकार गर्दै आएको छ। बरु सिनजियाङमा आफ्नो नीतिहरू आतंकवाद र चरमपन्थ विरुद्ध लड्ने अभियानको हिस्सा भएको दाबी गर्दै आएको छ।

थप रूपमा, चिनियाँ अधिकारीहरूले अमेरिका र अन्य विदेशी कम्पनीहरू विरुद्ध प्रतिबन्धको धम्की दिएर जवाफ दिएका छन् जसले सिनजियांगमा उत्पादित सामानहरूमा उनीहरूको निर्भरता कम गर्न खोज्छन्।

बेइजिङको सबैभन्दा पछिल्लो लक्ष्यहरू मध्ये एक पीभीएच समूह हो। जसले केल्भिन क्लेन र टमी हिलफिगर जस्ता लोकप्रिय कपडा ब्रान्डहरूको स्वामित्व राख्छ। सेप्टेम्बरमा चीनको वाणिज्य मन्त्रालयले पीभीएच समूह विरुद्ध अनुसन्धान खोल्यो। जसले सिनजियाङबाट कपास र अन्य सामग्रीहरू खरिद गर्नबाट जोगिन अमेरिकी खुद्रा कम्पनीलाई आरोप लगायो।

यो अनुसन्धान चीनको "अविश्वसनीय संस्थाहरूको सूची" अन्तर्गत गरिएको थियो। जसले कम्पनीहरूलाई चीनमा व्यापार गर्नबाट रोक्न सक्ने संयन्त्रले देशको व्यापार नीतिहरू उल्लङ्घन गरेको पाइयो भने।

पीवीएच समूहले अनुसन्धानलाई प्रतिक्रिया दियो यसले सबै देश र क्षेत्रहरूमा "सबै सान्दर्भिक कानून र नियमहरूको कडाईका साथ पालना गर्दछ" भन्यो। कम्पनीले यस विषयमा चीनको वाणिज्य मन्त्रालयसँग निरन्तर कुराकानी भएको पुष्टि गरेको छ।

मानवअधिकार र व्यापारिक अभ्यासलाई लिएर अमेरिका र चीनबीच जारी तनावले आर्थिक र राजनीतिक टकरावको श्रृंखला निम्त्याएको छ। विशेष गरी विश्वव्यापी आपूर्ति श्रृंखलाहरूमा सिनजियाङको भूमिकाको सन्दर्भमा।

धेरै कम्पनीहरूले यस क्षेत्रमा जबरजस्ती श्रमसँगको सम्बन्धको लागि छानबिनको सामना गर्नु पर्ने हुनाले व्यवसायहरूका लागि पारदर्शिता र नैतिक मापदण्डहरूको अनुपालन सुनिश्चित गर्न यो बढ्दो महत्त्वपूर्ण हुँदै गइरहेको छ।

डिएचएसद्वारा प्रतिबन्धित संस्थाको सूचीमा स्टिल उत्पादक र एक स्वीटनर निर्माता थप्ने निर्णयले जबरजस्ती श्रम र मानवअधिकार हनन विरुद्ध लड्न अमेरिकी सरकारको प्रयासमा नयाँ चरण चिन्ह लगाउँछ। त्यस्ता मुद्दाहरूसँग परम्परागत रूपमा नजोडिएका उद्योगहरूमा कार्यान्वयन विस्तार गरेर अमेरिकाले शोषण रोक्न र मानव अधिकारको संरक्षणमा सबै क्षेत्रहरू सतर्क रहनुपर्छ भन्ने बलियो सङ्केत पठाउँदैछ।

आपूर्ति शृङ्खलाहरूमा जबरजस्ती श्रम अभ्यासहरूको विश्वव्यापी चेतना बढ्दै जाँदा, विश्वभरका कम्पनीहरूमा उनीहरूको कार्यहरू श्रम दुरुपयोगमुक्त छन् भनेर सुनिश्चित गर्न दबाब बढ्ने सम्भावना छ। विशेष गरी जब यो राज्य-प्रायोजित शोषणसँग सम्बन्धित क्षेत्रहरूमा आउँछ।

अमेरिकाको लागि, यो विश्वव्यापी रूपमा जबरजस्ती श्रमलाई सम्बोधन गर्ने यसको फराकिलो अभियानको अर्को पाइला हो। सिनजियाङ यसको प्रयासको केन्द्रबिन्दु बनेको छ।

चीनका विज्ञहरूका अनुसार जबर्जस्ती श्रम ऐन अन्तर्गत चिनियाँ स्टिलमेकर र मिठाई उत्पादकलाई अमेरिकामा आफ्ना सामानहरू निर्यात गर्न प्रतिबन्ध लगाउने निर्णयले सबै उद्योगहरूमा नैतिक श्रम अभ्यासहरू कायम राख्नु पर्ने उदाहरण सेट गरेको छ।

यसले मानवअधिकार हननमा कुनै पनि क्षेत्र छानबिनबाट मुक्त छैन भन्ने कुरामा जोड दिन्छ र भारी उत्पादन र खाद्य उत्पादन जस्ता विविध उद्योगहरूमा संलग्न कम्पनीहरूले उनीहरूको आपूर्ति शृङ्खलाहरूलाई जबरजस्ती श्रमबाट मुक्त हुन नदिने कुरामा सतर्क रहनुपर्छ।