ढाका। म्यानमारबाट भागेर बंगलादशेतर्फ जाने म्यान्माली मुस्लिम समुदाय रोहिङ्गाले देश छोडेर जाने क्रम जारी नै रहेको छ। यस क्रममा उनीहरुको ज्यान अत्यन्तै जोखिममा पर्ने गरेको छ। म्यानमार र बंगलादेशको सीमा क्षेत्रमा रहेको नाफ नदी तरेर उनीहरु बंगलादेश पुग्ने गरेका छन्।

उनीहरु यसरी जोखिमपूर्ण रुपमा नदी पार गर्ने क्रममा ज्यान पनि जाने गरेको छ। सो क्रममा सोमबार मात्र पनि कम्तीमा १२ जना रोहिङ्गाको ज्यान गएको छ। सोही नदी तरेर पार गर्ने क्रममा नै उनीहरु मारिएका हुनसक्ने अनुमान गरिएको छ। आइतबार राति उक्त नदीमा डुंगा डुबेको हुनसक्ने अनुमान गरिएको छ। प्रहरीले सोमबार बिहान बंगालको खाडीनजिकै नाफ नदी छेउमा शवहरु तैरिएर रहेको अवस्थामा भेटेको जनाएको छ।

बंगलादेशको प्रहरीले यहाँको कोक्स बजार जिल्लामा पर्ने नाफ नदी तटमा १० जना बालबालिकासहित एक महिला र अर्का एक पुरुष गरी १२ जनाको शव भेटिएको जनाएको छ। सो नदी किनारमा गएको महिनादिन भन्दा लामो समयदेखि करिब पाँच लाख म्यान्माली शरणार्थीको शिवीर रहेको छ । उनीहरु अत्यन्तै अव्यवस्थित रुपमा यहाँ बस्ने गरेका छन्।

सोही शिवीरका शरणार्थी डुंगा चढेर अन्यत्र जाने क्रममा दुर्घटनामा परेका हुन् वा त्यहाँ आइरहेका बेला उनीहरु परेका हुन् भन्ने बारेमा प्रहरीले अनुसन्धान सुरु गरेको बताइएको छ। गएको अगष्ट २५ देखि रोहिङ्गाको बाहुल्यता रहेको म्यानमारको राखिन राज्यबाट उनीहरु भागेर त्यहाँ पुगेका हुन् । त्यस समयदेखि आजसम्ममा ती समुदायका १०० जनाभन्दा बढीको ज्यान गएको अधिकारीले जनाएका छन् ।

यसरी भागेर नदी तर्ने क्रममा कतिपय सो नदीले बगाएकोले शव भेटिएको छैन । उनीहरुले आआफ्नो घर बस्तीमा आगो लगाएर सेनाले लखेटेको बताएका छन् । तर म्यान्माली सरकार यो स्वीकार गर्दैन। उनीहरु आन्तरिक रुपमा विस्थापित भएका स्थानमा पनि खाद्य पदार्थ, पानी, आवास र औषधोपचारसमेत उपलब्ध नरहेको पाइएको छ। उनीहरुको अवस्था देशभित्र तथा बंगलादेशमा समेत दयनीय रहेको समाचार आइरहेका छन् ।

उनीहरुलाई बंगलादेशमा खान र बस्नका लागि आधारभूत आवश्यकताको अत्यन्तै कमी भएको भन्दै दाता समूह एवम् विश्व समुदायलाई बंगलादेशले आग्रह गरिरहेको छ। 

शरणार्थी शिविरमा हैजाको जोखिम कायमै

यसैबीच प्राप्त अर्काे एक समाचारअनुसार विश्व स्वास्थ्य संगठनले बंगलादेशमा शरण लिई बसेका म्यानमारका रोहिङ्गा सुमदायका नागरिक रहेका शिवीरहरुमा हैजाको उच्च जोखिम अझै कायमै रहेको बताएको छ। म्यानमारबाट भागेर बंगलादेशमा आएका लाखौँ शरणार्थी बसेको सो शिवीरमा हैजाको उच्च जोखिम रहेको अनुमान सो संगठनले यसअघि नै गरेको थियो। तर अहिले पनि ती शिवीरमा स्वस्थ खानेपानीका साथै सरसफाइमा ध्यान नदिइएकोले हैजाको प्रकोप फैलिनसक्ने खतरा अहिले पनि उच्च नै रहेको बताइएश्को छ।

म्यानमार र बंगलादेशको सीमा क्षेत्रमा रहेको नाफ नदी आसपासमा शिवीर बनाएर बसेका लाखौँ शरणार्थीले बडो कष्टपूर्ण जीवनयापन गरिरहेका समाचारहरु पनि व्यापक मात्रामा आइ नै रहेका छन्। उनीहरुलाई ७० भन्दा बढी शिवीर बनाएर राखिएको छ। तर आधारभूत आवश्यकताजस्तै खाने पानी, पौष्टिक आहार या सफा बस्ने स्थानका साथै औषधोपचारको पनि उनीहरुलाई कमी छ।

यसै कारणले उक्त शिवीरमा हैजाको उच्च जोखिम रहेको चेतावनी विश्व स्वास्थ्य संगठनले दिएको थियो। उक्त चेतावनीको करिब १५ दिनपछि पनि परिस्थितिमा खासै सुधार नआएकोले हैजाको उच्च जोखिम कायमै रहेको सो संगठनको भनाई छ।अहिले नै उनीहरुमा सफा खानेपानीको अभावका कारण पानीजन्य रोगको प्रकोप देखिएको छ। यसमा निगरानी राख्नुका साथै आवश्यक उपचारको प्रबन्ध तथा अन्य व्यवस्था नगर्ने हो भने उनीहरुमा हैजाकै प्रकोप शुरु हुनसक्ने खतरा छ– उक्त संगठनले भनेको छ।

ती शिवीरलाई लक्ष्यगरी घुम्ती स्वास्थ्य शिविर राखिएका छन् भने बंगलादेश सरकारले पनि स्वास्थ्य सुविधाको सामान्य प्रबन्ध गरेको छ । तर ती प्रयासहरु पर्याप्त नभएको बताइन्छ।  रासस-सिन्ह्वा-एएफपी